Beleefbare Open Ruimte in de Antwerpse Zuidrand

Het strategisch project omvat de zuidrand van Antwerpen. Om te komen tot een beleefbare open ruimte in de Antwerpse Zuidrand wil het project, in samenspraak met het strategisch project Rupelstreek, verder bouwen op reeds bestaande visies en initiatieven. Er zal op een meer gestructureerde manier werk worden gemaakt van de uitvoering en afstemming van planprocessen die reeds verschillende jaren in het gebied lopen. Het gaat om de ontwikkeling en het beheer van de open ruimte als een toegankelijk en aaneengesloten geheel voor de inwoners van de regio. Met een participatieve, gebiedsgerichte aanpak zal gewerkt worden aan een evenwicht van bos en bosuitbreiding, natuur en de realisatie van instandhoudingsdoelstellingen, (duurzame) landbouw, recreatie, landschap en erfgoed, ontsluiting van o.a. bossen, kasteeldomeinen en beekvalleien, enz.

Concreet zijn er zes doelen:

1. Realiseren van bosuitbreiding en kleine landschapselementen

2. Realiseren van bos, natuur- en landschapsbeleving door het ontsluiten van boscomplexen, kasteeldomeinen en beekvalleien

3. Het uitwerken van acties die kunnen zorgen voor het realiseren van instandhoudingsdoelstellingen voor de aangeduide speciale beschermingszones

4. Het uitwerken van acties voor ankerplaatsen en relictzones

5. Het uitwerken van verbrede en duurzame landbouwinitiatieven

6. Het werken aan consensus over ruimtelijke invulling van de openruimtegebieden

Voor de tweede periode van het strategisch project wordt er verder ingezet op het versterken van de dynamiek tussen de Vlaamse overheid, provincies, gemeenten en partners. Dit door het uitvoeren van acties uit het actieplan om de visie te realiseren en in te zetten op een doorvertaling van de visie in de nieuwe openruimtegebieden:

1. Openruimtegebied Aartselaar-Edegem-Kontich

2. Openruimtegebied Kontich-Hove-Lint-Boechout-Lier

3. Openruimtegebied Kontich-Duffel in samenhang met de Rupelstreek

4. Openruimtegebied Hove-Mortsel-Borsbeek-Boechout-Lier-Wommelgem-Ranst

Verder wordt er, om het landschappelijk potentieel verder te ontwikkelen tot een aaneengesloten beleefbare, multifunctionele open ruimte en een klimaatadaptieve en veerkrachtige open ruimte, ingezet op volgende doelen:

- Een gevrijwaarde open ruimte;

- Een multifunctionele open ruimte met een evenwichtige invulling van open ruimte dragers landbouw, natuur en recreatie;

- Een verweven en (be)leefbare open ruimte.

In een participatief proces met een uitgebreide vertegenwoordiging van burgers, overheden en het middenveld, werd een globale visie voor het gebied uitgetekend. Deze visie zal meer in detail worden uitgewerkt op basis van logische, samenhangende deelgebieden. Dit zal gebeuren in werkgroepen die in het najaar van 2015 opgestart zijn, zoals de werkgroep rond Boshoek. Dit werk moet resulteren in een operationele visie voor het gebied en zijn deelgebieden en een bijhorend actieprogramma.

Een definitief actieprogramma met de gestelde prioriteiten zal een heterogene lijst van acties omvatten die betrekking hebben op concrete uitvoering, sensibilisatie en overleg, voorbereiden en uitvoeren van planprocessen. De kansen en knelpunten worden op vlak van ruimtelijke structuur in kaart gebracht. De uitwerking van de acties gebeurt voor verschillende gebieden en voor 4 thema's:

1. Milieu, natuur en landschap

Bosuitbreiding met het pilootproject Reukens in de gemeente Aartselaar, kasteeldomeinen en parkbeheerplannen met het pilootproject Hof te Linden in de gemeente Edegem, en de instandhoudingsdoelstellingen operationaliseren.

2. Landbouw

Hier worden acties uitgewerkt rond verbrede landbouwinitiatieven en bedrijfszekerheid, beheergroepen. Een overleg wordt opgestart met Rurant - werkgroep landbouw.

3. Onroerend erfgoed

Hier wordt gewerkt rond ankerplaatsen en relictzones en is er een projectvereniging met film- en beeldenbank (Azura).

4. Toerisme en recreatie

Acties uitwerken rond beleving van open ruimte zoals de wandellussenkaart en fietsroute van het Landschapspark Zuidrand en de herziening van de Abraham Hansroute. Daarbij zal er een streekverband voorzien zijn die de toeristische economie moet versterken.

In 2015 zijn er op het terrein verschillende acties gerealiseerd, waaronder fiets- en wandelverbindingen in verschillende gemeenten. Ook op vlak van erfgoed blijft men werken, zo is de financiering binnen voor de restauratie van het kasteel en de koetshuizen in Hove. Op vlak van recreatie en toerisme zijn er inventarisaties gebeurd van het wandelnetwerk. Op deze manier kan er veel fijnmaziger en kwalitatiever gewandeld worden. De Zuidrand dat Smaakt!, het toeristisch economisch project, gefinancierd door het Vlaams Agentschap voor Innoveren en Ondernemen, lanceerde de strekenmand, de smaakcaravaan en een toeristische gids. De gebiedscoördinatie volgt dit project op in die zin dat het aangeeft wat de open ruimte kenmerken zijn en waarop dient ingezet te worden voor het vermarkten van ‘Beleefbare open Ruimte’.

Daarnaast werd gewerkt aan een afstemming van visies en plannen, een proces dat in zijn laatste fase zit en als output een afgestemde algemene visie "Beleefbare open ruimte" zal neerleggen en een doorvertaling van deze visie in de twee openruimtegebieden Aartselaar-Edegem-Kontich en Kontich-Hove-Boechout-Lint-Lier. Er werd gewerkt aan realisaties die passen binnen het bestaande beleidskader en met het oog op het realiseren van de projectdoelen. Na de synthesestudie van PTA, die afgestemd werd met het strategisch project Rupel en Fortengordels, werd de aanzet gegeven tot een synthesekaart "ruimtelijke visie" voor de open ruimte in de Zuidrand van Antwerpen. Dit gebeurde op basis van een inventarisatie en analyse van bestaande visies. Concreet werden ruimtelijk samenhangende deelgebieden scherper gesteld en werden een aantal aanbevelingen en prioritaire acties voor het gebied aangegeven. De synthesestudie moet een overzichtelijk aftoetsingskader voor toekomstige planningsprocessen en operationele plannen vormen.