Slimme transformatie in de verstedelijkte Zennevallei

De vallei van de Zenne ten zuiden van Brussel is sterk verstedelijkt en er is ook industrie gevestigd. In de toekomst gaat die verstedelijking door waardoor de open ruimte verder versnippert. In de eerste periode van het strategisch project "Zuurstof voor de Zennevallei" werd er vooral gezocht naar kleine en grote maatregelen die de open ruimte, met de Zenne als ruggengraat, kan behouden, versterken en inrichten. Er werd gewerkt aan 3 hoofdthema's: open ruimte, integraal waterbeheer en het verder ontwikkelen van het recreatief netwerk.

In een tweede periode wordt er met het strategisch project "Slimme transformatie in de verstedelijkte Zennevallei" ingezet op het optimaliseren en opwaarderen van verouderde infrastructuren en woon- en werkomgevingen in de Zennevallei.

Het strategisch project wil een antwoord bieden op actuele uitdagingen, zoals klimaatsverandering, demografische groei, versnippering van de ruimte en de nood aan zuinig ruimtegebruik. Het transformatieproces dat het project beoogt zet in op vernieuwing en opwaardering van de economische structuur en het huidig woonweefsel, en dit met behoud en versterking van de waardevolle openruimtestructuren. De transformatie wordt getoetst aan het vernieuwde gewestelijk en provinciaal ruimtelijk beleid.

Het strategisch project geeft met verschillende partners en organisaties samen dit transformatieproces vorm door de uitwerking van volgende 3 thema's:

1) De infrastructurele en ruimtelijke uitbouw van openbaar vervoersknooppunten en fietsroutenetwerk

2) Het integraal beschermen en versterken van het watersysteem van de Zennevallei

3) Het optimaliseren van bedrijventerreinen door zuinig ruimtegebruik en samenwerking met ondernemers

Er zal ook ruimte gegeven worden aan creatieve en vernieuwende oplossingen door coalitievorming met het middenveld, actoren en organisaties. De samenwerking zal inzetten op concrete acties en gebieden om de transformatie van de Zennevallei te realiseren.

Gedurende de 3 jaar van het strategisch project "Zuurstof voor de Zennevallei" was het de bedoeling enerzijds een visie op het projectgebied te ontwikkelen en anderzijds meteen acties binnen het kader van deze visie uit te voeren, zodat de bestaande planningscontext van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) een vertaling krijgt in concrete projecten. De bestaande planningscontext van gewestelijke, provinciale en gemeentelijke RUP’s en structuurplannen diende als vertrekpunt.

In oktober 2016 ging het strategisch project "Slimme transformatie in de verstedelijkte Zennevallei" van start. In een voorstellennota werden acties en projectideeën gecapteerd en overzichtelijk gemaakt. Een projectstructuur en communicatiestrategie werd uitgezet. Onder meer werden per deelzone gerichte werkgroepen georganiseerd aangezien het strategisch project een groot gebied omvat op het grondgebied van 4 gemeenten. Er wordt daarom gewerkt rond een aantal thema's en deelgebieden met elk een eigen problematiek.

De gedetecteerde acties en projecten in de voorstellennota zijn inmiddels voor het overgrote deel meer geconcretiseerd. Deze zijn op een overzichtelijke wijze voorgesteld in twee beelden: de zachte en de harde ruggengraat, waaraan verschillende acties zijn gekoppeld. Onder de zachte ruggengraat wordt de Zenne verstaan, het kanaal en de zijrivieren met al de groene ruimten die met elkaar verbonden worden. De acties hier zijn gericht op het geven van ruimte: dit kan door de beken letterlijk weer open te leggen, meer ruimte voor waterberging te creëren, de waterkwaliteit te verhogen en de natuur meer kansen te geven. In stedelijke gebieden kan dit door de aanleg van bufferbekkens, infiltratiezones, groendaken,...; het water beter geleiden. Het algemene idee is dat we het water beter eerst ophouden en dan langzaam afvoeren. Daarnaast wordt er gewerkt aan de creatie van nieuwe groenzones die met elkaar verbonden worden. Zo ontstaat een meer aaneengesloten netwerk van water en natuur. Dit is bevorderlijk voor de waterkwaliteit en biodiversiteit. Het Zennepad kan hieraan gelinkt worden. Dit is een recreatief pad voor wandelaars langsheen de Zenne. Zo wordt het gebied toeristisch-recreatief beter ontsloten en worden groene ruimten toegankelijk gemaakt. De harde ruggengraat is de bebouwde ruimte en het mobiliteitsnetwerk van verkeerswegen, spoorwegen met haar stations en de fietssnelwegen. De acties hebben betrekking tot het verkeer, de bedrijvenzones, het kanaal en de stationsomgevingen.